آشنایی به مباحث مالیات بر تراکنش بانکی

به گزارش خبر، سمیرا نیازی کارشناس ارشد مالی و امور مالیات در یادداشت ارسالی با موضوع "آشنایی به مباحث مالیات بر تراکنش بانکی" به پایگاه خبری گزارش خبر آورده است؛

مالیات بر تراکنش بانکی چیست؟

در دنیای امروز پولشویی و چگونگی مبارزه با آن یکی از مهمترین مسائل مهم می باشد . فرار مالیاتی ومبارزه با آن یکی از دغدغه های اصلی دولت ها می باشد. سازمان مالیاتی در سال 1386 و با هدف بررسی صحت و اصالت معاملات تجاری، قانون مبارزه با پولشویی و فرار مالیاتی را تصویب نمود. بر اساس این قانون و دستورالعمل‌های مختلفی که در سال‌های بعد از آن صادر شد، سازمان مالیاتی از سال 1395 به بررسی حساب های بانکی و تراکنش های آن‌ها به عنوان یکی از کانال‌های پولشویی پرداخت.

طبقه بندی تراکنش های بانکی

موجودی حساب اشخاص به تنهایی موید وجود فعالیت‌های مشکوک و غیرقانونی نیست؛ بلکه ورود و خروج وجوه به حساب‌های بانکی و بدون مبدا و منشا مشخص سازمان مالیاتی را به شخص و فعالیت‌های او مشکوک می‌نماید. بر این اساس تراکنش های بانکی با توجه به اسناد و مدارکی که آنها را پشتیبانی می‌کنند، در دو دسته طبقه بندی می‌شوند:

1- تراکنش های بانکی شفاف

2- تراکنش های بانکی مشکوک

تراکنش بانکی غیر مشکوک یا شفاف

تراکنش های بانکی شفاف دارای ویژگی های زیر می باشد:

• مبدا ومنشا این تراکنش ها بر اساس مستندات قانونی ومعتبر مشخص وقابل پیگری است.
• تراکنش ها در راستای فعالیت های اقتصادی شخص (حقیقی یا حقوقی) باشد.
• ماهیت درآمدی یا غیر درآمدی بودن آنها برای سازمان مالیاتی مشخص است.
• مبالغ تراکنش ها متناسب با نوع شخصیت ونوع فعالیت های اقتصادی فرد باشد.

بر اساس بخشنامه 200/99/16 مورخ 99/1/31 این تراکنش ها به دو دسته زیر تقسیم می شوند:

1- تراکنش هایی با ماهیت درآمدی

2- تراکنشهایی با ماهیت غیر درآمدی

تراکنش های درآمدی

از دیدگاه سازمان مالیاتی تراکنش های بانکی درآمدی شفاف به صورت زیر موجود هستند:

• معاف از مالیات
• مشمول مالیات با نرخ صفر یا مالیات مقطوع
• درآمدهایی که مالیات آنها پرداخت شده است.

تراکنش های غیر درآمدی

تراکنش های بانکی که ماهیت درآمدی ندارند عبارتند از :

♦️ تراکنش‌های بانکی مربوط به اعضای هیات مدیره و سهامداران اشخاص حقوقی

♦️ دریافت و پرداخت مربوط به حق شارژ

♦️ دریافت و پرداخت به حساب بستگان

♦️ تسهیلات بانکی دریافتی

♦️ انتقالی بین حساب‌های شخص

♦️ انتقال بین حساب‌های شرکا در مشاغل مشارکتی

♦️ تنخواه‌های واریزی به حساب اشخاص توسط کارفرما با تایید کارفرمای ذی‌ربط

♦️ دریافت‌ها و پرداخت‌های سهامداران و اعضای هیات مدیره اشخاص حقوقی؛ مشروط بر آنکه طرف مقابل آن در دفاتر شخص حقوقی (حساب‌های دریافتنی و پرداختنی جاری شرکا) منظور شود

♦️ قرض و ودیعه دریافتی و پرداختی

♦️ وجوه دریافتی ناشی از جبران خسارت

♦️ انتقالی بین حساب‌های بانکی اشخاص در صورتی که مربوط به درآمد نباشد

♦️ مبالغ دریافتی و پرداختی اشخاص به عنوان واسطه با توجه به نوع کسب و کار اشخاص حقیقی

مشمولین مالیات بر تراکنش های بانکی چه کسانی هستند؟

با توجه به اینکه مالیات بر تراکنش های بانکی در گروه قوانین نوظهور سازمان امور مالیاتی است، گاهی دیده می‌شود برداشت از مالیات بر تراکنش های بانکی بر مبنای گردش حساب بانکی می‌باشد . در صورتی‌که این برداشت کاملاً اشتباه است و از تراکنش های بانکی به هیچ وجه مالیات اخذ نمی‌گردد. گردش بانکی که از ورودی دستگاه کارتخوان یا پایانه‌های فروشگاهی در حسابهای بانکی ایجاد می‌شود یا گردشی که به طور مستقیم در خود حساب بانکی ایجاد می‌شود، نشان دهنده‌ی معاملات درآمدی شماست که اگر با توجه به توضیحات قابل اتکای شما اثبات بشود مبالغ ورودی به حسابهای بانکی شما جنبه درآمدی ندارد، مالیاتی نیز از این بابت اخذ نمی‌گردد.

نحوه رسیدگی به تراکنش های بانکی

با توجه به اهمیت نحوه رسیدگی به تراکنش های بانکی توسط ممیزین مالیاتی، سازمان دستورالعملی صادر کرد تا با نظر به اینکه قطعاً تمام واریزی‌های بانکی (گردش بستانکاری) دلیلی بر درآمد مؤدی نیست، تراکنش های بانکی مؤدیان پالایش شود و در صورتی‌که میزان تراکنش های بانکی نامشخص یا مشکوک بیشتر از حد نصاب باشد، از مؤدی دعوت می‌گردد تا با ارائه برگ تشخیص برآوردی به ایشان، نسبت به رفع ابهام از موارد نامشخص اقدام نماید. اما نکته حائز اهمیت الزام به آگاهی مؤدیان از نحوه برخورد با فرایند رسیدگی به تراکنش های بانکی است که مؤدیان در در زمان مراجعه به سازمان امور مالیاتی در کمال آرامش لوح فشرده‌ی حاوی تراکنش های نامشخص را دریافت می‌کنند و طی یک ماه مهلت دارند تا نسبت به مشخص کردن مواردی که مشمول مالیات نیست، به‌علاوه ارائه مستندات لازم به منظور مشخص شدن تراکنش های بانکی مشکوک اقدام کنند و درخواست رسیدگی مجدد را داشته باشند.

موارد غیر مشمول مالیات در تراکنش های بانکی چیست؟

• واریز های بابت هزینه های عمومی و روزمره زندگی
• دریافتی وپرداختنی های مرتبط با حق شارژ
• واریزی ها و گردش های مرتبط با دریافت وام،تسهیلات و...
• گردش حساب های بین بانکی وبین حسابی یک فرد
• دریافتی و پرداختی به حساب بستگان
• گردش مالی بین حساب شرکا
• درامد هایی که هنگام معامله مالیات آن پرداخت شده باشد
• درامد هایی زیر 15 میلیون تومان که مستندات آن در دسترس نباشد
• سود بانکی
• واریز های مرتبط با تنخواه گردان به حساب افراد توسط کارفرما همراه با تاییدیه کارفرما
• گردش مالی مرتبط با دریافت وپرداخت بدهی وقرض
• درآمد حاصل از کشاورزی
• تراکنش بانکی مرتبط با وقف، ارث ، نذورات و....
• درامد حاصل از خرید و فروش سهام
• برداشت های شخصی از حساب شرکتی

مبنای قضاوت در مورد تراکنشهای بانکی

قضاوت گروه رسیدگی بر مبنای شواهد کافی و قابل اطمینان انجام می‌شود. این شواهد معتبر عبارتند از:

• اقرار کتبی مودی
• اخذ تاییدیه از طرف حساب و ردیابی تراکنشها
• سابقه مودی
• استعلام و مطابقت اطلاعات با کلیه سامانه‌های در دسترس اطلاعاتی
• تجزیه و تحلیل دقیق اطلاعات
• استفاده از تکنیک‌های حسابرسی
• میزان مالیات بر تراکنش های مشکوک بانکی چقدر است؟
• مالیات بر تراکنش شخص حقیقی

در صورتی که حساب مورد بررسی مربوط به یک شخص حقیقی باشد ، نحوه محاسبه میزان مالیات بر تراکنش بانکی همانند ماده 131قانون مالیات مستقیم بر درآمد خواهد بود. طبق ماده 131 قانون مالیات مستقیم بردرآمد، "نرخ مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی به استثنای مواردی که طبق مقررات این قانون دارای نرخ جداگانه ای می باشد به شرح زیر است.

تا میزان پانصد میلیون (500.000.000) ریال درآمد مشمول مالیات سالانه به نرخ پانزده درصد(15%)

نسبت به مازاد پانصد میلیون (500.000.000)ریال تا میزان (1.000.000.000) ریال درآمد مشمول مالیات سالانه به نرخ بیست درصد(20%).

نسبت به مازاد(1.000.000.000) ریال درآمد مشمول مالیات سالانه به نرخ بیست وپنج درصد(25%).

مالیات بر تراکنش شخص حقوقی

در صورتی که حساب مورد بررسی مربوط به یک شخص حقوقی باشد ، نحوه محاسبه میزان مالیات بر تراکنش بانکی همانند ماده 105و 119قانون مالیات مستقیم خواهد بود.

طبق ماده 119 قانون مالیات مستقیم "درآمد نقدی و یا غیر نقدی که شخص حقیقی یا حقوقی به صورت بلاعوض و یا از طریق معاملات محاباتی و یا به ‌عنوان جایزه یا هر عنوان دیگر از این قبیل تحصیل می‌نماید مشمول ‌مالیات اتفاقی به نرخ مقرر در مادة 131 این قانون خواهد بود".

طبق ماده 105 نیز "جمع درآمد شرکت‌ها و درآمد ناشی از فعالیت‌های ‌انتفاعی سایر اشخاص حقوقی که از منابع مختلف در ایران یا خارج ‌از ایران تحصیل می‌شود، پس از وضع زیان‌های حاصل از منابع ‌غیرمعاف و کسر معافیت‌های مقرر به استثنای مواردی که طبق ‌مقررات این قانون دارای نرخ جداگانه‌ای می‌باشد، مشمول مالیات ‌به نرخ بیست و پنج درصد (25%) خواهند بود."

یی‌تردید امروزه رسیدگی به تراکنش های بانکی برای شما هم به عنوان یک مؤدی حقیقی یا حقوقی که دارای کسب و کار کوچک یا بزرگ هستید یا حتی فارغ از اینکه صاحب کسب و کار هستید یا نه، به عنوان یک دغدغه‌ مطرح می‌باشدوو اینکه مالیات بر تراکنش های بانکی در گروه قوانین نوظهور سازمان امور مالیاتی است. بنابراین آشنایی با آن لازم می باشد.