به گزارش گروه صنعت و تجارت _پایگاه اطلاع رسانی دریا و نفت، کشت کوکا و تولید کوکائین با تأثیر متقابل پیچیده ای از عوامل از جمله تقاضا، سودآوری و دخالت گروه های مسلح غیرقانونی تقویت شده است.
در یک تحول تکان دهنده، تولید کوکائین کلمبیا برای دهمین سال متوالی به رکورد جدیدی رسید. دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد (UNODC) تخمین می زند که تولید سالانه سالانه با 52 درصد رشد سالانه به 2664 تن متریک رسیده است که بزرگترین میزان تولید شده است. علیرغم اینکه دولت در بوگوتا، پایتخت، با حمایت ایالات متحده، منابع قابل توجهی را برای مختل کردن آنچه که اکنون یک صنعت غیرقانونی مهم اقتصادی در کشت کوکا و تولید کوکائین روستایی کلمبیا است، به طور مارپیچی در حال افزایش است. تجارت پررونق کوکائین باعث افزایش ناامنی و فساد می شود که به بخش های کلیدی اقتصادی، به ویژه صنعت نفت حیاتی از نظر مالی با ارزش ترین صادرات کلمبیا، آسیب می رساند .
از دهه 1990، به استثنای دوره کوتاهی از سال 2011 تا 2012، کلمبیا به طور مداوم کشت‌کننده برتر گیاه کوکا در جهان بوده است. برگ های غنی از آلکالوئید این درختچه بوته ای که بومیان آمریکای جنوبی برای مدت طولانی جویده می شوند تا انرژی را افزایش دهند و بیماری ارتفاع را دفع کنند، پیش ساز حیاتی مورد نیاز برای تولید کوکائین هیدروکلراید مخدر تفریحی است که به طور گسترده در کشورهای توسعه یافته در سراسر جهان مصرف می شود. حجم کوکائین تولید شده علیرغم اینکه کلمبیا از دهه 1980 جنگی چند میلیارد دلاری با حمایت ایالات متحده علیه مواد مخدر به راه انداخته است، هر لحظه بالاتر رفته است .
این درگیری نه تنها نتوانست جریان کوکائین را متوقف کند، بلکه جنگ داخلی کلمبیا را طولانی کرد و جان صدها هزار کلمبیایی (اسپانیایی) که عمدتاً غیرنظامی بودند، تمام شد . دلایل متعددی برای این وجود دارد، اما نکته کلیدی ضعف دولت کلمبیا است که بوگوتا در یک درگیری نامتقارن چند حزبی طولانی مدت در سراسر کشور که ریشه در نابرابری، سیاست جنگ سرد و مداخله خارجی دارد، تشدید می‌شود. فقر و بی قانونی گسترده کلمبیا شرایط مساعدی را برای رشد اقتصادهای غیرقانونی مانند قاچاق ایجاد می کند و به این ترتیب اجازه می دهد تجارت کوکائین ریشه دوانده باشد.
در حالی که تجارت کوکائین از اوایل دهه 1970 در کلمبیا وجود داشت، تشکیل کارتل های مدلین و کالی در اواخر آن دهه بود که کشور آند را به عنوان صادرکننده پیشرو کوکائین در نقشه جهانی محکم قرار داد. سود هنگفتی که کوکائین تولید می‌کند، توجه بسیاری از گروه‌های مسلح غیرقانونی را در سرتاسر آمریکای لاتین از جمله گروه‌هایی که جنگ داخلی ده‌ها سال در کلمبیا را به راه انداختند، جلب کرد. این منجر به تشدید درگیری در میان کارتل‌ها، چریک‌های چپ‌گرا و شبه‌نظامی‌های راست‌گرا شد که همگی برای کنترل صنعت غیرقانونی پرسود میلیارد دلاری رقابت می‌کردند. این وقایع جرقه چرخه باطلی از تشدید خشونت را برانگیخت که به بی قانونی بیشتر دامن زد و در نتیجه شرایطی را تداوم بخشید که به تجارت کوکائین اجازه رشد داد.
با کمال تعجب، کشت گسترده گیاه کوکا در کلمبیا زمانی که کارتل مدلین در دهه 1980 در اوج قدرت خود بود، رخ نداد. برآوردها میزان کوکای کشت شده در اواسط دهه 1980 را تنها 32000 هکتار یا 13000 هکتار نشان می دهد که تقریباً یک بیستم از آنچه امروز است. هر دو کارتل مدلین و کالی، که در آن زمان بزرگترین تامین کنندگان دارو در جهان بودند، برای تولید کوکائینی که به ایالات متحده و اروپا ارسال می کردند، به خمیر کوکا وارداتی از بولیوی و پرو متکی بودند. این امر با ورود سایر گروه‌های مسلح غیرقانونی، به‌ویژه جوخه‌های مرگ شبه‌نظامی راست‌گرا و نیروهای مسلح انقلابی چپ کلمبیا (فارک - حروف اول اسپانیایی) تغییر کرد.
غیرقابل انکار، ورود نیروهای متحد دفاع شخصی کلمبیا در آوریل 1997 (AUC - حروف اول اسپانیایی) یک لحظه مهم بود. گروه شبه‌نظامی از طریق تجارت کوکائین از آغاز دریافت پول از گروه‌های مختلف قاچاق، به‌ویژه کارتل Norte de Valle ، تامین مالی می‌شد . تشکیل AUC منادی ورود کشت کوکا در مقیاس بزرگ به کلمبیا بود. رهبری شبه‌نظامی، که قاچاقچیان عمده مواد مخدر بودند، به سرعت برای تضمین عرضه برگ‌های کوکا، پیش‌ساز ضروری مورد نیاز برای تولید کوکائین، حرکت کردند. گروه ماوراء خشونت که مسئول اکثر مرگ و میر غیرنظامیان در جریان درگیری های مسلحانه کلمبیا است، با ایجاد روابط با سیاستمداران، نیروهای امنیتی و شرکت های داخلی و بین المللی، بر بخش های کلیدی اقتصاد مسلط شد .
در سال 1998، یک سال پس از تشکیل AUC و سال ها پس از سقوط کارتل های مدلین و کالی، حدود 200000 هکتار (80000 هکتار) کوکا در کلمبیا کشت می شد. اگر بخواهیم این را در نظر بگیریم، بیش از شش برابر زمینی است که یک دهه قبل برای رشد این گیاه بوته ای غنی از آلکالوئید استفاده شده است. از آن زمان، مقدار کوکای کشت شده در کلمبیا به طور مداوم به رکوردهای سالانه افزایش یافت. کشت گیاه کوکا و تبدیل بسیار سودآور برگ های غنی از آلکالوئید بوته به هیدروکلراید کوکائین به یکی از محرک های اصلی جنگ داخلی کلمبیا تبدیل شد و درگیری را طولانی کرد.
داده های UNODC نشان می دهد که حجم زمین (اسپانیایی) زیر کشت کوکا در سال 2023 با 10 درصد رشد سالیانه به رکورد 625176 هکتار یا 253000 هکتار رسیده است. این اتفاق علیرغم اقدامات قابل توجهی که بوگوتا برای جلوگیری از کشت کوکا و تولید کوکائین انجام داد، رخ داد. حجم کشت کوکا، همانطور که نمودار نشان می دهد، پس از آنکه رئیس جمهور خوان مانوئل سانتوس، سمپاشی هوایی کوکا با گلایفوسیت را در سال 2015 به دلیل شناخته شدن اثرات جدی سلامتی متوقف کرد، افزایش یافت.
در واقع، تا پایان سال 2015، میزان کوکای کاشته شده در کلمبیا (اسپانیایی) با 39 درصد افزایش نسبت به سال 2014 به 237221 هکتار (96000 هکتار) رسید. افزایش حجم کوکای کشت شده در کلمبیا پس از توقف سمپاشی هوایی سریعتر شد و سطح زیر کشت کشت شده در سال 2016 با افزایش چشمگیر 52 درصدی سال به سال به 360773 هکتار (146000 هکتار) رسید.
با وجود تلاش‌های بوگوتا برای ریشه‌کن کردن دستی کوکا، از بین بردن آزمایشگاه‌ها و منع محموله‌ها، یک کوکتل قوی باعث افزایش تولید کوکائین می‌شود. یک محرک کلیدی تقاضای فزاینده برای این دارو در کشورهای توسعه یافته است که فروش آن سود زیادی را برای قاچاقچیان به همراه دارد و به فعالیت های غیرقانونی آنها انگیزه می دهد. در حالی که مصرف کوکائین در ایالات متحده، بزرگترین مصرف کننده جهان در حال کاهش است، در اروپای غربی و اقیانوسیه با مصرف تفریحی که در بریتانیا، بلژیک، هلند، فرانسه، نیوزیلند و استرالیا رو به رشد است، رو به افزایش است.
سودهای عظیم حاصل از قاچاق کوکائین، انگیزه ای عظیم برای همه شرکت کنندگان در صنعت غیرقانونی برای گسترش عرضه می سازد. این مورد در مورد گروه های مسلح غیرقانونی کلمبیا، به ویژه قبیله خلیج فارس، مخالفان فارک و ارتش آزادیبخش ملی (ELN - حروف اول اسپانیایی) است که پس از از دست دادن بودجه جنگ سرد به شدت به درآمد کوکائین متکی شدند. غیرقابل انکار، حضور حداقلی بوگوتا در مناطق دورافتاده، محیطی حاصلخیز برای اقتصادهای غیرقانونی ایجاد می کند که همراه با سودهای عظیم حاصل از قاچاق کوکائین، تولید را تحریک می کند.
این عوامل همراه با فشار قاچاقچیان فراملیتی کوکائین بر گروه‌های مسلح غیرقانونی کلمبیا برای حفظ عرضه، این سازمان‌ها را تشویق می‌کند تا با بهبود کشت کوکا و تکنیک‌های تولید کوکائین، کارایی و در نتیجه سودآوری را تقویت کنند. این امر زمانی آشکار می‌شود که توجه کنیم علیرغم تلاش‌های فزاینده بوگوتا برای ریشه‌کن کردن محصولات کوکا، تخریب آزمایشگاه‌های غیرقانونی و ممنوعیت محموله‌ها، عرضه کوکائین همچنان در حال گسترش است. همانطور که نمودار نشان می دهد، کشفیات کوکائین در سال 2023 به بالاترین حد خود رسیده است که اتفاقاً هیچ کاری برای مهار جریان مواد مخدر انجام نداد
این پیشرفت‌ها، به‌ویژه با رشد سالانه کشت کوکا و تولید کوکائین که در دهه گذشته به بالاترین حد خود رسیده است، بحث‌های قابل‌توجهی را در مورد اینکه آیا این ماده مخدر با ارزش‌ترین کالای کلمبیا است، برانگیخت. بیش از یک سال پیش، بلومبرگ ادعا کرد که کوکائین در مسیر پیشی گرفتن از نفت و تبدیل شدن به بزرگترین صادرات کلمبیا قرار دارد . جای تعجب نیست که از آن زمان تولید کوکائین بیش از 50 درصد افزایش یافته است در حالی که کشت کوکا 10 درصد افزایش یافته است و این اعداد نشان می دهد که تولید این ماده مخدر چقدر کارآمد شده است.
دشوار است که محموله های کوکائین از کلمبیا بیش از ارزش صادرات نفت به این زودی ها باشد. برای سال 2023، داده های آژانس ملی آمار نشان می دهد که صادرات نفت کلمبیا نزدیک به 16 میلیارد دلار (اسپانیایی) درآمد داشته است، در حالی که برآوردهای مختلف ارزش محموله های کوکائین را حدود 7 میلیارد دلار نشان می دهد. نگرانی جدی این است که افزایش کشت کوکا و تولید کوکائین یک تهدید واقعی برای اقتصاد و ثبات اجتماعی-اقتصادی ، به ویژه در مناطق روستایی کلمبیا است. سود قابل توجه تولید شده توسط کوکائین، گروه های مسلح غیرقانونی را تقویت می کند و تلاش های آنها را برای به چالش کشیدن دولت از طریق تضعیف حاکمیت قانون و نهادهای دولتی از طریق فساد و خشونت افزایش می دهد. این امر بر اقتصاد در حال فروپاشی کلمبیا، به ویژه صنعت نفت تأثیر می گذارد ، در حالی که توسعه اجتماعی و اقتصادی مورد نیاز فوری را از مسیر خارج می کند و جوامع را نابود می کند.
